Door een globaliserende wereld, internationale bedrijfsvoering en toenemende eenvoud van reizen, zien we ze steeds vaker in de psychologische praktijk: expatkinderen. Sommigen zijn op jonge leeftijd naar het buitenland verhuisd en daar gesetteld, anderen hebben een bijna nomadisch bestaan. Het expatleven heeft voor- en nadelen, en heeft op kinderen een ander, vaak meer ingrijpend effect dan op volwassen.
Wat zijn expatkinderen?
Expatkinderen zijn kinderen die opgroeien in een andere cultuur dan die van hun ouders of het land van herkomst, bijvoorbeeld omdat de ouders in het buitenland werken. Expatkinderen hebben daarom weinig binding met de cultuur van het land waar ze vandaan komen, maar ook niet met de cultuur van het gastland. Ze kenmerken zich door het aannemen van een soort derde cultuur die daar als het ware tussenin zit. Expatkinderen worden daarom ook wel third culture kids genoemd.
Verschil met volwassen expats
Verhuizingen naar het buitenland zijn extra ingrijpend voor kinderen, omdat zij zich nog midden in hun identiteitsontwikkeling bevinden. Volwassenen hebben al een eigen identiteit, bepaalde normen en waarden, en stabiele relaties in het land van herkomst opgebouwd. Zij zullen zich daardoor altijd met het thuisland verbonden voelen en een plek kunnen aanwijzen waar zij ‘vandaan komen’. Kinderen ontwikkelen die kernidentiteit door het expatleven niet. Dat maakt het expat zijn voor kinderen tot een geheel andere ervaring.
Waar zijn expatkinderen goed in?
Expatkinderen leren dingen die andere kinderen misschien wel nooit leren. Ze komen op veel interessante plekken, ontmoeten verschillende mensen en komen in aanraking met allerlei culturen. Ze ontwikkelen hierdoor een groot aanpassingsvermogen, zijn veerkrachtig en nieuwsgierig, en durven nieuwe uitdagingen aan te gaan. Ook zijn ze goed in netwerken, sluiten ze gauw vriendschappen, hebben ze een groot empathisch vermogen en nemen ze anderen snel in hun sociale cirkel op.
Snel volwassen
Expatkinderen worden door al die ervaringen vaak relatief snel volwassen. Ze weten veel van onderwerpen als politiek, cultuur en religie, spreken meerdere talen en kunnen vaak goed met volwassenen overweg.
Welke risico’s lopen expatkinderen?
Het expatleven is echter niet eenvoudig. Zeker als kinderen meerdere keren verhuizen, kan veel stress, verdriet en eenzaamheid ontstaan. Kinderen worstelen met de onzekerheid of ze op de nieuwe plek van bestemming wel weer nieuwe vrienden zullen maken. En als het kind zelf niet verhuist, gebeurt het veel dat expatvriendjes en -vriendinnetjes weer vertrekken. Het leven van een expatkind bestaat daardoor voor een groot deel uit afscheid nemen en weer opnieuw moeten beginnen.
Identiteitscrisis
Expatkinderen kunnen vaak moeilijk antwoord geven op de vraag waar ze vandaan komen of waar ze zich thuis voelen. Dat is verwarrend. Het continu afscheid moeten nemen van een woonplaats, vrienden, school, en vaste activiteiten en rituelen is bovendien vergelijkbaar met het verliezen van een bepaald deel van de identiteit. Veel expatkinderen beschrijven zichzelf dan ook als een ‘kameleon’: ze meten zichzelf eenvoudig verschillende persona’s aan, maar weten eigenlijk niet wie ze nu eigenlijk écht zijn.
Schuldgevoel
Het expatleven gaat echter vaak gepaard met veel luxe. De kinderen wonen in prachtige huizen en gaan naar hoog aangeschreven internationale scholen. Ook hebben veel ouders in het buitenland de optie fulltime een nanny in huis te nemen. Expatkinderen kunnen daarom het gevoel hebben niet te mogen klagen. Ze leiden toch immers een bevoorrecht leven?
Rouwverschijnselen
Waar veel expatkinderen in feite last van hebben, zijn rouwverschijnselen. Het steeds maar weer afscheid nemen, van een bepaalde omgeving en daarmee een deel van de eigen identiteit, levert simpelweg heel veel verdriet op. De oorzaak van de rouwverschijnselen is echter niet zo duidelijk aanwijsbaar als bij bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare. Daarom worden de symptomen vaak genegeerd en lopen expatkinderen het risico dat dit niet erkende verdriet op een gegeven moment op een destructieve wijze naar boven komt. Expatkinderen lopen daarom een verhoogd risico op het ontwikkelen van een depressie. Wanneer een expatkind psychische problemen ervaart, wordt dan ook wel specifiek gesproken van het Expat Child Syndrome.
Psychologische hulp voor expatkinderen
Ben jij met je kinderen naar het buitenland verhuisd? Zorg er dan voor een luisterend oor te zijn. Het is voor kinderen belangrijk dat ze hun verhaal en eventuele verdriet kwijt kunnen. Ook al wonen ze nu misschien in het paradijs op aarde, dat wil niet zeggen dat het afscheid van een vorige woonplaats niet ontzettend moeilijk was. Geef je kind het gevoel dat dat verdriet er mag zijn.
Een (kinder)psycholoog kan hierbij ondersteuning bieden. Veel van de psychologen die bij De Online Psycholoog aangesloten zijn wonen zelf ook in het buitenland en weten dus precies wat er bij jou en je kind speelt. Psychologische hulpverlening bestaat dan uit het bieden van troost en begrip, waardoor het kind het rouwverwerkingsproces kan laten plaatsvinden. Vervolgens biedt de expat psycholoog hulp bij het ontwikkelen van een eigen identiteit en het opbouwen van diepgaande relaties en vriendschappen, iets waar expatkinderen vaak moeite mee hebben. Ook leren kinderen hun grote aanpassingsvermogen niet in de weg te laten staan van het aangeven van grenzen en prioriteiten.
Eerst even kennismaken?
Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.