Je hebt een heftig verkeersongeluk mee gemaakt. Hoewel je er lichamelijk helemaal van bent herstelt, blijven de nare beelden maar door je hoofd spoken. Het is soms zo erg dat je niet kunt slapen en ook durf je de weg eigenlijk niet meer op. Na het meemaken van een traumatische gebeurtenis is het belangrijk dat je dit op de juiste manier verwerkt. Maar makkelijker gezegd dan gedaan. Wat als je je trauma niet los kunt laten? EMDR-therapie is bijzonder effectief gebleken bij traumaverwerking en posttraumatische stress-stoornis (PTSS).
Voor wie is EMDR-therapie?
Veel van ons maken tijdens ons leven weleens (of meerdere keren) een traumatische gebeurtenis mee. Dit is een gebeurtenis die veel impact heeft en tijd kost om te verwerken. Soms lukt het ons om die gebeurtenis zelf een plekje te geven, maar soms ook niet. EMDR-therapie, ook wel trauma therapie genoemd, helpt mensen die in het dagelijks leven last blijven houden van een traumatische ervaring.
Voorbeelden van gebeurtenissen die trauma kunnen veroorzaken zijn:
- Een ernstig ongeval, zoals een auto-ongeluk of een brand
- Een geweldsincident, zoals een mishandeling of overval
- Seksueel geweld, zoals een aanranding of verkrachting
- Een natuurramp, zoals een orkaan of overstroming
- Oorlogssituaties
- Ernstige ziekte
- Verlies, bijvoorbeeld van een geliefde, relatie, baan of zelfs iets abstracts als autonomie of zelfbeschikking
Posttraumatische stress-stoornis
Mensen die het niet lukt zo’n traumatische ervaring op eigen kracht te verwerken, blijven soms jarenlang last houden van de gevolgen ervan. We spreken dan van een posttraumatische stress-stoornis of een traumagerelateerde angststoornis. Dit beïnvloedt het dagelijks leven soms op ingrijpende wijze.
Symptomen van PTSS zijn:
- Nare herinneringen, flashbacks, herbelevingen en nachtmerries
- Het vermijden van situaties die aan het trauma doen denken
- Angst en paniekaanvallen
- Somberheid, piekeren en zich veel zorgen maken
- Stress, waakzaamheid, onrust en een verhoogde alertheid
- Schaamte, schuldgevoelens en een negatief zelfbeeld
- Snel geïrriteerd zijn of een kort lontje hebben, boosheid en agressiviteit
- Slaap- en concentratieproblemen
- Onverklaarbare lichamelijke klachten
Wat is EMDR-therapie?
EMDR is een afkorting van Eye Movement Desensitization and Reprocessing. De naam zegt het al een beetje: aan de hand van oogbewegingen wordt geprobeerd het trauma te verwerken. Dat klinkt vager dan het is.
De theorie waarop EMDR gebaseerd is, heeft te maken met de manier waarop je brein herinneringen opslaat. Het idee is dat bepaalde ervaringen na verloop van tijd als herinneringen in je ‘langetermijngeheugen’ terechtkomen.
Wanneer je deze herinneringen weer voor de geest haalt, komen ze in het ‘werkgeheugen’ terecht. Het werkgeheugen heeft echter maar een beperkte capaciteit. Als je tegelijkertijd andere stimuli krijgt (dus bijvoorbeeld het volgen van lichtjes met je ogen), blijft er maar weinig ruimte over voor de herinnering. De herinnering wordt daardoor in een andere, vaak kleinere, vagere, en minder overweldigende vorm, weer in het langetermijngeheugen opgeslagen. En dit zorgt ervoor dat de traumatische herinnering langzaam zijn lading verliest. [1]
Hoe werkt EMDR-therapie?
Een EMDR-therapeut begeleid je terwijl je het trauma voor de geest haalt. Je wordt gevraagd te focussen op specifieke beelden, gedachten en gevoelens. Vervolgens krijg je afleidende stimuli die van beide hersenhelften aandacht vragen. Vaak moet je met je ogen de handbewegingen van de therapeut volgen, maar het kan ook zijn dat je een koptelefoon op krijgt en afwisselend links en rechts geluid hoort.
Na een tijdje wordt even een pauze ingelast. De therapeut vraagt je dan naar je ervaringen. Vaak komen tijdens dit proces allerlei nieuwe gedachten en gevoelens op. Soms voel je zelfs lichamelijke veranderingen. Vervolgens wordt de opdracht herhaald. Alleen nu is het de bedoeling dat je zo veel mogelijk op die veranderingen focust.
Het resultaat van EMDR-therapie
EMDR-therapie werkt in een serie van verschillende ‘sets’. De therapie zorgt ervoor dat de herinnering minder lading krijgt en in die nieuwe vorm opnieuw in het langetermijngeheugen wordt opgeslagen. Het kan zelfs zo zijn dat je er positieve aspecten aan gaat verbinden. Zo kun je in de toekomst gemakkelijker aan het trauma terugdenken, zonder dat dit je meteen overweldigt. Ook zullen de herinneringen aan het trauma je minder snel overvallen en heb je minder last van bijvoorbeeld nachtmerries, angst- en paniekaanvallen.
Voor- en nadelen EMDR-therapie
Het is bewezen dat EMDR kan helpen bij het verwerken van traumatische herinneringen. Wanneer je deze vorm van therapie gaat volgen, is het belangrijk om rekening te houden met de voor- en nadelen.
Nadelen EMDR-therapie
EMDR-therapie is emotioneel zwaar. Niet iedereen is er direct aan toe om over een trauma te praten. Ook is het niet makkelijk om een nare herinnering zo helder mogelijk voor de geest te halen. Het is daarom belangrijk een professionele en ervaren therapeut in te schakelen. Die kan je stap voor stap in dit proces begeleiden en zal je niet forceren.
Het is bovendien mogelijk dat er in eerste instantie nieuwe negatieve of heftige beelden en emoties naar boven komen. Veel mensen hebben hier na een EMDR-sessie dan ook enkele dagen last van en zijn hierdoor extra vermoeid.
Voordelen EMDR-therapie
De voordelen wegen in de meeste gevallen gelukkig op tegen de nadelen. Zo werkt EMDR-therapie vaak bijzonder snel, waardoor het niet nodig is jarenlang met een psycholoog over het trauma te praten. Het kan de klachten zelf zo veel verminderen, dat aan het eind van de behandeling geen sprake van PTSS meer is. Voor veel mensen met traumaklachten zorgt EMDR-therapie dan ook voor enorme verbeteringen in het dagelijks functioneren.
Kan EMDR-therapie jou helpen?
Heb je iets traumatisch meegemaakt en heb je hier nog steeds last van? EMDR-therapie wordt ingezet bij traumaverwerking en de behandeling van PTSS. Daarnaast is het ook effectief gebleken voor mensen met een depressie of angststoornis. Heb je vragen over EMDR? Of vraag je je of het jou kan helpen? Stel ons al je vragen of lees hier meer over online EMDR bij De Online Psycholoog.
Gratis kennismaken met een psycholoog?
Vraag direct een vertrouwd online gesprek aan met een van onze online psychologen. Wil je meer weten over de kosten voor online therapie? Bekijk dan onze pagina met tarieven & vergoedingen.
Veel gestelde vragen over EMDR-therapie
Hoe lang duurt EMDR-therapie?
Hoe lang een EMDR behandeling duurt, is voor iedereen anders. In veel gevallen is het een kortdurende behandeling met slechts 2 tot 7 sessies. [1]
Hoe zwaar is EMDR?
Aangezien je tijdens EMDR trauma’s ophaalt, kan dit heftige emoties met zich meebrengen. Het wordt hierdoor ook wel gezien als een zware therapievorm. Weet dat het normaal is om je in het begin overweldigd te voelen. Na een aantal sessies zul je merken dat je eenvoudiger aan je trauma kunt terugdenken, zonder deze heftige emoties te voelen.
Wanneer werkt EMDR niet?
EMDR heeft helaas niet bij iedereen het gewenste effect. Dit kan een aantal redenen hebben, bijvoorbeeld wanneer iemand zich niet voldoende openstelt voor EMDR of als je niet wilt praten over je trauma. Ook als er geen goede match is tussen therapeut en cliënt, kan EMDR minder effectief zijn. [2]
Bronnen:
[1] SlachtofferWijzer. (2024.). Wat is EMDR-therapie en hoe werkt het voor traumaverwerking? https://slachtofferwijzer.nl/artikelen/wat-emdr-therapie-traumaverwerking
[2] Wanneer werkt EMDR niet? – EMDR Centrum Nederland. (2023, 24 januari). EMDR Centrum Nederland. https://www.emdrcentrumnederland.nl/wanneer-werkt-emdr-niet/