‘Waarom ben je dan ook alleen naar huis gefietst?’, ‘Had je veel gedronken?’, ‘Waarom heb je niet direct aangifte gedaan?’ Slachtoffers van seksueel misbruik krijgen opvallend vaak te maken met victim blaming. Dat zijn kritische vragen of reacties die de indruk wekken dat het slachtoffer het misbruik had kunnen voorkomen of zelfs heeft veroorzaakt.[1]
Hoe vaak komt victim blaming voor?
Uit de documentaire van Sunny Bergman over dit onderwerp (december 2021) blijkt dat vrijwel iedereen bij seksueel misbruik als eerste kritisch naar het slachtoffer kijkt. Van alle slachtoffers die erover durven te praten, krijgt maar liefst driekwart minstens één beschuldigende reactie.[2]
En inderdaad, ook op de recente nieuwsberichten over het misbruik bij The Voice of Holland werd kritisch gereageerd. Velen trokken de legitimiteit van de beschuldigingen in twijfel.[3]
Waarom victim blaming?
Victim blaming wordt bewust ingezet door bijvoorbeeld advocaten, die proberen het aandeel van de dader te verkleinen en dat van het slachtoffer te vergroten.[4] Slachtoffers komen in hun familie- en vriendenkring echter nog veel vaker in aanraking met victim blaming. Vaak is geen sprake van kwade bedoelingen, maar toch gebeurt het. Waarom?
- We proberen het misbruik rationeel te verklaren: het is moeilijk te begrijpen waarom iets vreselijks als seksueel misbruik voorkomt. Ons brein probeert daarom onbewust te verklaren hoe het toch kon gebeuren.[5]
- We proberen onszelf een veilig gevoel te geven: het loont om het gedrag van het slachtoffer als ‘onverstandig’ of ‘uitlokkend’ te bestempelen, of als ‘iets dat wij nooit zouden doen’. Daarmee vertellen we onszelf dat het seksueel misbruik ons in eenzelfde situatie niet zou zijn overkomen.[6]
Victim blaming is onterecht en problematisch
De schuld bij het slachtoffer leggen is ongepast en onterecht. Als een ander zonder toestemming aan jouw lichaam komt, is hij of zij per definitie schuldig. Er is geen ‘goede reden’ voor seksueel misbruik.[7]
‘In welke staat, op welk tijdstip dan ook: het is nooit de schuld van het slachtoffer.’[8]
Gerda de Groot, regiocoördinator Centrum Seksueel Geweld (CSG)
Trauma
Psychologen beschouwen victim blaming als een groot probleem. Het geeft slachtoffers het gevoel dat het misbruik hun eigen schuld is. Dat is bijna net zo traumatisch als het misbruik zelf. De gevoelens van schuld en schaamte worden dan zo groot dat een slachtoffer geen hulp zoekt. Dit kan op de lange termijn leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS).[9]
Online hulp bij seksueel trauma
Voor slachtoffers van seksueel misbruik en victim blaming is de stap naar professionele hulp geen gemakkelijke. Online therapie is vanwege de relatieve laagdrempeligheid en anonimiteit ervan een veilige, eerste stap. Ons team van psychologen staat voor je klaar.
Veel gestelde vragen over victim blaming:
Wat is victim blaming?
We spreken van victim blaming als slachtoffers van seksueel misbruik als schuldige van het misbruik worden aangewezen. Het bestaat uit kritische vragen of reacties die de indruk wekken dat het slachtoffer het misbruik had kunnen voorkomen of zelfs heeft veroorzaakt.
Hoe vaak komt victim blaming voor?
Slachtoffers krijgen het vaakst door vrienden en familie te maken met victim blaming. Van alle slachtoffers die over seksueel misbruik durven te praten, krijgt maar liefst driekwart minstens één beschuldigende reactie.
Wat zijn de gevolgen van victim blaming?
Veel slachtoffers lopen al rond met gevoelens van schuld en schaamte die hen ervan weerhouden hulp te zoeken. Victim blaming verergert deze gevoelens. Zonder traumahulp kan het seksueel trauma echter tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS) leiden.
Bronnen:
[1] E. van Bergeijk (2022, 22 januari). Victim blaming: waarom een ‘ja maar’-reactie nooit een goede reactie is. NU.nl. Via: Nu.nl.
[2] M. Klaver (2021, 8 december). Thysia kreeg na seksueel geweld te maken met victim blaming: ‘Alsof je nog een keer verkracht wordt’. Via: Linda.nl.
[3] E. van Bergeijk (2022, 22 januari). Victim blaming: waarom een ‘ja maar’-reactie nooit een goede reactie is. NU.nl. Via: Nu.nl.
[4] Slachtofferhulp (2021, 9 februari). Eigen schuld, dikke bult? Via Slachtofferhulp.nl.
[5] E. van Bergeijk (2022, 22 januari). Victim blaming: waarom een ‘ja maar’-reactie nooit een goede reactie is. NU.nl. Via: Nu.nl; Slachtofferhulp (2021, 9 februari). Eigen schuld, dikke bult? Via Slachtofferhulp.nl.
[6] M. Klaver (2021, 8 december). Thysia kreeg na seksueel geweld te maken met victim blaming: ‘Alsof je nog een keer verkracht wordt’. Via: Linda.nl.
[7] E. van Bergeijk (2022, 22 januari). Victim blaming: waarom een ‘ja maar’-reactie nooit een goede reactie is. NU.nl. Via: Nu.nl.
[8] Idem.
[9] E. van Bergeijk (2022, 22 januari). Victim blaming: waarom een ‘ja maar’-reactie nooit een goede reactie is. NU.nl. Via: Nu.nl; Slachtofferhulp (2021, 9 februari). Eigen schuld, dikke bult? Via Slachtofferhulp.nl; M. Klaver (2021, 8 december). Thysia kreeg na seksueel geweld te maken met victim blaming: ‘Alsof je nog een keer verkracht wordt’. Via: Linda.nl.