Je wordt wakker met knallende hoofdpijn, dit heb je normaal nooit. Wat zou er aan de hand kunnen zijn? Je besluit het te Googlen en stuit op allerlei mogelijke oorzaken. Na het lezen van een aantal artikelen ben je ervan overtuigd: je hebt een hersentumor.
Er zijn natuurlijk heel veel verschillende oorzaken van knallende hoofdpijn, denk bijvoorbeeld aan stress of verkoudheid. De meeste oorzaken zijn heel onschuldig. Toch zijn mensen met hypochondrie ervan overtuigd dat zij ernstig ziek zijn, of ernstig ziek zullen worden. Ze zijn constant met hun gezondheid bezig en kunnen bij de kleinste gezondheidsklachten al van het ergste uitgaan.
Herken je je hierin? In dit artikel vertellen we wat hypochondrie precies is, hoe je het kunt herkennen en wat je er aan kunt doen.
Wat is hypochondrie?
Misschien heb je de term hypochonder wel eens gehoord: “Jij bent echt een hypochonder!”. Veel mensen gebruiken deze term als grap, maar ongeveer 6 op de 100 mensen in Nederland hebben er echt last van. [1]
Hypochondrie wordt ook wel angst voor ziekte of ziektevrees genoemd. Wanneer je deze aandoening hebt, ben je letterlijk en figuurlijk bang om ziek te worden. Als je wakker wordt met een beetje hoofdpijn gaat iemand met hypochondrie er gelijk vanuit dat hij of zij ernstig ziek is. De persoon denkt dat hij kanker heeft of dat er een tumor in de hersenen groeit. Dit terwijl er natuurlijk nog veel meer oorzaken kunnen zijn voor deze klachten.
Een persoon met hypochondrie is altijd bezig met de gedachte dat hij/zij een ernstige ziekte heeft of kan krijgen. Dit terwijl er vaak geen lichamelijke klachten (of alleen lichte klachten) zijn. De persoon bezoekt de dokter om de haverklap en deze lijkt elke keer niets te vinden. Toch blijft de angst bestaan en wordt het in sommige gevallen zelfs erger wanneer een arts geen oorzaak kan vinden.
Hoe ontstaat ziektevrees?
Volgens artsen is er geen 1 duidelijke oorzaak van ziektevrees. Het kan erfelijk zijn, maar vaak speelt er een combinatie van factoren mee. [2] Een psycholoog kan je helpen bij het vinden van de achterliggende oorzaak van je angstklachten.
Dit zijn mogelijke oorzaken van hypochondrie:
- Opvoeding
Mocht je vroeger nooit ziek zijn? Of waren je ouders juist heel erg bezorgd om jouw gezondheid? De manier waarop je ouders of verzorgers met ziekte om zijn gegaan, kan een rol hebben gespeeld bij de ontwikkeling van ziektevrees.
- Eerdere ervaringen
Als je op jonge leeftijd ervaring hebt gehad met een ernstige ziekte of misbruik kan dit op latere leeftijd voor angstklachten zorgen.
- Erfelijkheid
Sommige mensen kunnen extra gevoelig zijn voor het ontwikkelen van angstklachten. Ook komt het in sommige families vaker voor.
Zo kun je hypochondrie herkennen
Als je hypochondrie hebt, denk je vaak dat je een ernstige ziekte hebt. Niemand lijkt je gerust te kunnen stellen, ook de arts niet. Soms kan de angst om ziek te zijn een groot deel van je leven overnemen.
Zo kun je ziektevrees bij jezelf herkennen:
- Je denkt vaak dat je ernstig ziek bent
- Je let vrijwel altijd op je gezondheid
- Normale lichamelijke functies, zoals zweten en een pijnlijk plekje, lijken op symptomen van een ernstige ziekte
- Je gaat vaak naar de dokter
- De angst voor ziekte blijft bestaan, ook als je arts zegt dat er niets aan de hand is
Ziektevrees zorgt voor een constante angst. Op momenten dat je je erg angstig voelt, kunnen er lichamelijke klachten ontstaan:
- Hartkloppingen
- Zweten
- Misselijkheid
- Duizelig
- Koude rillingen
- Moeilijker ademen
- Het voelt alsof je de controle verliest
De bovenstaande lichamelijke reacties van je lichaam kunnen je nog banger maken voor ernstige ziektes. Op deze manier kom je in een vicieuze cirkel terecht waarin de angst en klachten elkaar versterken.
Gevolgen van angst voor ziekte
Hypochondrie heeft een grote impact op je leven. Je voelt je heel vaak angstig en lijkt de gedachten maar niet opzij te kunnen zetten. Het dagelijks functioneren wordt steeds moeilijker en je kunt zelfs in de financiële problemen komen als je constant medische zorg raadpleegt.
Daarnaast kan een hypochonder bepaalde plekken en situaties die mogelijk een risico voor de gezondheid zijn, gaan vermijden. Dit leidt op lange termijn tot isolement. In het ergste geval kan ziektevrees leiden tot andere psychische klachten, zoals een zware depressie.
Bovendien heeft hypochondrie niet alleen een grote impact op de mentale gezondheid van de persoon zelf, maar ook op die van naasten. Een hypochonder vraagt vaak om geruststelling door naasten, maar wat de persoon ook zegt, de angst blijft altijd bestaan. Dit kan voor frustratie zorgen en in sommige gevallen komt zelfs de hele relatie onder druk te staan.
Hypochondrie behandeling
Angst voor ziekte is in de meeste gevallen chronisch. Toch kan hypochondrie met de juiste hulp goed worden behandeld. Een van de effectieve behandelingen is cognitieve gedragstherapie (CGT). Deze vorm van therapie helpt ruim twee derde van de mensen met deze angststoornis.
Tijdens CGT ligt de focus op het identificeren van negatieve gedachten. Deze worden vervolgens stap voor stap vervangen door meer realistische gedachten. Dus denkt iemand bij pijn gelijk aan een hersentumor? Dan moet deze gedachte worden veranderd in een logische verklaring, bijvoorbeeld aan slaaptekort of stress.
Plan hier een gratis kennismaking met een online psycholoog
Ben je vrijwel altijd bang om ziek te worden? Heeft de angst je helemaal onder controle? Bij De Online Psycholoog kun je de behandeling voor hypochondrie volledig online volgen. Dit is handig want dan hoef je de deur niet uit! Onze online psychologen helpen bij het identificeren en veranderen van negatieve denkpatronen.
Vraag hieronder direct een gratis kennismaking aan of neem gerust contact op. We beantwoorden al je vragen en vertellen je graag meer over de behandeling voor hypochondrie.
Veel gestelde vragen over hypochondrie:
Hoe vaak komt hypochondrie voor?
Angst voor ziekte komt ongeveer bij 1,3 tot 10% van de mensen voor. Zowel vrouwen als mannen kunnen ermee te maken krijgen. [3]
Is hypochondrie een dwangstoornis?
Hypochondrie kan lijken op een dwangstoornis, maar dit is het officieel niet. Het is opgenomen in het boek DSM. Dit is een handboek waarin alle psychische stoornissen zijn geclassificeerd. Volgens het UMCG kun je ziekteangst classificeren als een angststoornis; je hebt namelijk een angst om ziek te worden. [1]
Is ziektevrees te genezen?
Hypochondrie is vaak chronisch. Echter, je kunt deze ziekteangst goed behandelen. Het is mogelijk om zelf een aantal dingen te doen om je angst te verminderen, zoals al je angstige gedachten opschrijven, maar een psycholoog kan ook helpen bij het behandelen van je klachten.
Bronnen:
[1] Universitair Medisch Centrum Groningen. (n.d.). Hypochondrie: Over de ziekte https://www.umcg.nl/-/hypochondrie-over-de-ziekte#
[2] Thuisarts. (z.d.). Ik heb last van hypochondrie. https://www.thuisarts.nl/hypochondrie/ik-heb-last-van-hypochondrie#
[3] Psycholoog.nl. (n.d.). Hypochondrie. https://psycholoog.nl/klachten/angst/hypochondrie/