Openbare plaatsen vermijden omdat er veel te veel mensen zijn. Of het huis niet willen verlaten omdat je bang bent om in paniek te raken. Dit zijn twee voorbeelden van agorafobie.
Agorafobie betekent letterlijk angst voor pleinen, oftewel pleinvrees. Maar je bent niet bang voor pleinen, maar voor plekken of situaties buitenshuis. Het kan soms zo erg zijn dat je je huis niet meer wilt verlaten.
Wat is agorafobie?
Er zijn verschillende soorten angststoornissen; agorafobie is er eentje van. Zoals we net al zeiden, betekent dit woord letterlijk pleinvrees. Maar wordt het ook wel straatvrees genoemd omdat je bang bent voor bepaalde plaatsen of openbare ruimtes. En dan gaat het vooral om plekken waar je niet zo makkelijk kunt ontsnappen of vluchten. Je bent bang dat je iets kan overkomen of dat je een paniekaanval krijgt.
Een aantal voorbeelden van agorafobie in de praktijk:
- Je vermijdt drukke plaatsen zoals winkelstraten of concerten uit angst om niet snel genoeg te kunnen ontsnappen als je in paniek raakt.
- Je wilt niet reizen met de bus of trein omdat je je opgesloten voelt. Je bent bang dat er geen uitweg is als je angstig wordt.
- Je merkt dat je op je werk vaker afzegt voor vergaderingen of bijeenkomsten omdat je bang bent dat je niet weg kan als het je te veel wordt.
Symptomen van agorafobie
Als je pleinvrees hebt, ben je bang om je vertrouwde omgeving te verlaten. Dit kan ertoe leiden dat je je huis niet meer uit durft. Het gaat vaak gepaard met een paniekstoornis waardoor je bang bent om een paniekaanval te krijgen in een openbare ruimte.
Dit zijn een aantal symptomen:
- Je voelt een hevige angst wanneer je geen controle hebt over de situatie
- Angst om het huis te verlaten
- Je vermijdt openbare plekken, zoals een winkelstraat of concert
- Vermijden van lange rijen
- Je gaat niet meer met het openbaar vervoer
- Als je naar buiten gaat, doe je dit met iemand die je vertrouwt
- Je vermijdt autorijden
Wanneer je wel een openbare ruimte bezoekt of met de trein reist, gaat dit gepaard met grote angst. Je kunt dan een paniekaanval krijgen. Een paniekaanval herken je door:
- Het gevoel dat je wilt vluchten
- Hartkloppingen
- Overmatig zweten
- Bang om dood te gaan
- Benauwdheid
- Duizeligheid
- Trillen en zweten
Hoe ontstaat deze angststoornis?
Ongeveer 1% van de mensen kampt met agorafobie. Vrouwen krijgen er vaker mee te maken dan mannen. Maar hoe ontstaat het precies? Er is vaak geen duidelijke oorzaak te noemen voor de ontwikkeling van deze angststoornis. Je kunt het hebben gekregen van je vader of moeder; pleinvrees is namelijk voor 60% erfelijk. [1]
Daarnaast kunnen ingrijpende gebeurtenissen voor de ontwikkeling van de angst hebben gezorgd, zoals het verlies van een dierbare of een auto-ongeluk. Wanneer agorafobie voorkomt in combinatie met een paniekstoornis, kan het zijn ontstaan door een hevige paniekaanval. De aanval heeft zo’n grote indruk achtergelaten dat de persoon openbare ruimtes vermijdt in angst om opnieuw een paniekaanval te krijgen.
Dit zijn de gevolgen
Agorafobie komt in verschillende mate voor. In het ernstigste geval durf je je huis niet meer uit waardoor je volledig geïsoleerd raakt van de buitenwereld. Dit heeft natuurlijk grote gevolgen voor jezelf en je omgeving. Maar ook als het in mindere mate voorkomt, heeft het negatieve effecten.
Iemand met pleinvrees vermijdt bepaalde plekken en situaties. Dit vermijdingsgedrag leidt tot isolatie. Je hebt bijna geen contacten meer en voelt je eenzaam. De angst roept daarnaast frustratie op omdat je wel graag naar buiten wilt, maar het niet kan. Op deze manier verhoogt het risico op andere psychische klachten, zoals depressie.
Behandeling agorafobie
Er heerst veel schaamte rondom agorafobie. Mensen met deze angststoornis weten niet goed waar de angst vandaan komt en wat ze eraan kunnen doen. Hierdoor durven ze ook niet altijd hulp te zoeken. Dit is zonde omdat het wel goed te behandelen is.
De behandeling voor pleinvrees (in combinatie met een paniekstoornis) bestaat meestal uit cognitieve gedragstherapie (CGT) en/of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) . Tijdens therapie ga je samen met een ervaren psycholoog op zoek naar de oorzaken van jouw angst en leer je er beter mee om te gaan. Stap voor stap laat je je niet meer zoveel leiden door de angst. Bovendien kan de therapie volledig online plaatsvinden.
Hulp bij angst? Onze psychologen helpen je vanuit huis
Herken je symptomen van agorafobie? Durf je je huis eigenlijk niet meer uit? En wanneer je dit wel doet, krijg je dan paniekaanvallen? Eén ding is zeker: je hoeft je nergens voor te schamen. Onze online psychologen helpen je bij het leren omgaan met angst. Het lijkt misschien alsof je er nooit meer vanaf komt, maar niets is minder waar.
Wij bieden een laagdrempelige manier van therapie; je hoeft je vertrouwde omgeving namelijk niet te verlaten. Je volgt de therapie gewoon vanuit huis. Meer weten? Of heb je vragen? Neem gerust contact op of plan een gratis kennismaking.
Veel gestelde vragen over agorafobie
Kan agorafobie vanzelf overgaan?
Agorafobie gaat in de meeste gevallen niet vanzelf over. Daarom is het belangrijk om hulp te zoeken wanneer je symptomen van pleinvrees herkent. Als je niets doet, kan dit leiden tot isolatie of het vermijden van bepaalde plekken.
Wat zijn andere angststoornissen?
Er zijn veel verschillende angststoornissen met elk hun eigen kenmerken. Een aantal voorbeelden zijn gegeneraliseerde angststoornis, PTSS, sociale angststoornis en paniekstoornis. Op deze pagina lees je meer over de soorten angststoornissen.
Kan ik een normaal leven leiden met agorafobie?
Ja, dat kan zeker! Ook als het misschien nu niet zo lijkt. Met de juiste behandeling kun je leren omgaan met je angst en je vrijheid terugwinnen.
Bronnen:
[1] https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/agorafobie/oorzaken-agorafobie