Een moedervlek die je eerder nog niet was opgevallen, een gek hoestje dat maar niet weggaat of je hart die een keertje overslaat. Als je een angst voor ziekte hebt, gaan nu alle alarmbellen rinkelen. Je bent bang om ernstig ziek te worden en maakt je zorgen over alle kleine verschijnselen. Een hoest, steek, kramp of verdachte moedervlek zorgt ervoor dat je direct de dokter belt. Herken je dit? Dan heb je wellicht een ziekteangststoornis, oftewel hypochondrie.
Wat is angst voor ziekte?
Angst voor ziekte wordt steeds bekender. Misschien heb je onlangs in het nieuws gezien dat Bram Krikke kampt met hypochondrie. Hypochondrie is een officiële term voor angst voor ziekte of ziektevrees. Het wordt tegenwoordig ook wel een ziekteangststoornis genoemd. Dit houdt volgens het UMCG in dat iemand bang is om een ernstige ziekte te hebben of te krijgen. [1] Zo heeft Bram Krikke bijvoorbeeld altijd het gevoel dat hij ziek is. [2]
“Als iemand in mijn omgeving iets aan zijn hart heeft, dan denk ik gelijk dat ik dat ook heb.” zegt Bram.
Iedereen is wel eens bang om ziek te zijn of ziek te worden, maar hypochondrie is een officiële angststoornis waarbij iemand constant bezig is met zijn gezondheid. Ongeveer 6 op de 10 mensen hebben er last van en het neemt een groot deel van hun dag in beslag. [1]
Symptomen
Bezorgd zijn om een moedervlek die er opeens anders uit ziet, is heel normaal. Echter, bij hypochondrie gaat het om een grote angst die niet verdwijnt wanneer je bent onderzocht door een arts en hij/zij zegt dat alles in orde is. Je blijft constant denken dat je ernstig ziek bent of ernstig ziek kunt worden. Bij elke kleine verandering, zoals een droge mond of steek in de zij, denk je direct dat je ziek bent. Anderen kunnen je niet geruststellen en je blijft doktoren bezoeken.
De angst voor ziekte kan zo erg worden dat er fysieke klachten ontstaan. En deze klachten maken je nog banger.
Dit zijn symptomen van een ziekteangststoornis: [3]
- Constant symptomen Googlen
- Vaak naar de dokter gaan
- Steeds op je eigen lichaam letten
- Hartkloppingen, zweten en trillen
- Hoofdpijn, buikpijn of misselijkheid
- Duizeligheid of flauwvallen
- Voelen alsof je de controle helemaal verliest
- Het gevoel dat je jezelf niet meer bent
Waarom ben ik zo bang om ziek te worden?
Mensen met een angst voor ziekte vragen zich vaak af waarom ze eigenlijk zo bang zijn om ziek te worden. Er is geen duidelijke oorzaak voor hypochondrie. Het kan te maken hebben met meerdere factoren, waaronder persoonlijke ervaringen of opvoeding. Ook speelt erfelijkheid een rol.
Erfelijkheid
Angstklachten komen nu eenmaal vaker voor in sommige families. Door erfelijkheid kun je bepaalde angststoornissen sneller ontwikkelen.
Persoonlijke ervaringen
Persoonlijke ervaringen, zoals een ernstig zieke vader, moeder of ander familielid, kunnen voor jouw angst om ziek zijn hebben gezorgd. Ook als je zelf erg ziek bent geweest, kun je angstklachten ontwikkelen, maar ook pesten, seksueel misbruik of een andere nare ervaring zijn oorzaken voor ziektevrees.
Opvoeding
De manier waarop je ouders of verzorgers om gingen met ziekte of ziek zijn, kan jou hebben gevormd. Mocht je bijvoorbeeld nooit ziek zijn? Of gingen ze heel vaak naar de dokter? Dan kan hypochondrie aangeleerd zijn.
Adviezen bij ziekteangststoornis
Een ziekteangststoornis heeft een grote impact op je leven. Gelukkig kun je zelf aan de slag om je angst te verminderen.
- Bewustwording
De eerste stap is bewust worden van jouw angst. Waar komt je gevoel vandaan? En hoe kun je beter met je gedachten omgaan? Inzien dat jouw angst voor ziekte niet altijd terecht is, is een belangrijke eerste stap.
- Probeer je gedachten te veranderen
Probeer je negatieve of bange gedachten te herkennen en vervang ze door meer helpende gedachten. Dus denk je bij hoofdpijn direct dat je kanker hebt? Probeer dan te denken dat het ook kan komen doordat je niet zo goed hebt geslapen of door de stress die je ervaart.
- Zoek hulp
Merk je dat je angst voor een ziekte je dagelijks leven beïnvloed? Ben je bijvoorbeeld urenlang aan het zoeken naar symptomen van ziektes? Dan is het goed om hulp te zoeken. Ga naar de huisarts of raadpleeg een psycholoog. Zij kunnen je helpen om de angst minder te maken.
Behoefte aan hulp?
Herken je de symptomen van angst voor ziekte? Ben je bijvoorbeeld erg veel bezig met het checken van je eigen gezondheid? Of zoek je steeds naar je symptomen op Google? Een ziekteangststoornis kan een groot deel van je leven in beslag nemen. Voel je behoefte om erover te praten? Of wil je graag van je angst afkomen? Onze psychologen hebben ervaring met hypochondrie en helpen je graag.
Veelgestelde vragen over angst voor ziekte:
Wat is een ziekteangststoornis?
Een ziekteangststoornis is een andere benaming voor angst voor ziekte of hypochondrie en betekent dat je bang bent om ziek te zijn of te worden. Ook kun je de termen ziektevrees of ziektefobie tegenkomen.
Kan je van angst voor ziekte afkomen?
Ja, je kunt van je angst afkomen. Het begint bij bewustwording en het begrijpen van je gevoel. Ook het bedenken van positieve gedachten kan helpen. Ook kan cognitieve gedragstherapie effectief zijn. Door te praten over je angst en het veranderen van negatieve gedachten kun je van je angst afkomen.
Hoe herken ik hypochondrie?
Je kunt angst om ziek te zijn herkennen aan een aantal klachten:
- Vaak denken dat je ernstig ziek bent
- Veel googlen over ziekten of symptomen of juist helemaal niet
- Regelmatig naar de dokter gaan
- Je let altijd op je gezondheid
Ook horen er lichamelijke klachten bij een ziekteangststoornis, waaronder hartkloppingen, zweten, buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn en meer.-
Bronnen:
[1] UMCG Hypochondrie https://www.umcg.nl/-/hypochondrie-over-de-ziekte#
[2] Bram Krikke kampt met hypochondrie: “Ik ga dood, denk ik dan”. (2025, 14 maart). RTL.nl. https://www.rtl.nl/boulevard/entertainment/artikel/5498517/bram-krikke-heeft-hypochondrie
[3] Ik heb last van hypochondrie | Thuisarts.nl. (2022, 11 februari). https://www.thuisarts.nl/hypochondrie/ik-heb-last-van-hypochondrie