Iedereen heeft het tegenwoordig druk en krijgt te maken met stress. We kennen allemaal wel iemand die overspannen is of met een burn-out thuis zit. Stressgerelateerde termen worden in de volksmond veel door elkaar gebruikt. Maar er zijn belangrijke verschillen. Hoe herken je stress, overspannenheid en een burn-out? Wat zijn de verschillen? En in welk stadium moet je aan de bel trekken?
Wat is stress?
Ieder mens krijgt wel eens te maken met stress. Bijvoorbeeld toen die grote deadline steeds dichterbij kwam en je jouw taken nog lang niet af had. Of toen je een presentatie moest geven voor een groep van 100 man.
Stress is meestal van korte duur. Vaak kijk je van tevoren al uit naar het moment dat je leven minder stressvol wordt, zodra die grote deadline is ingeleverd, bijvoorbeeld. Maar soms houdt stress langer aan en lijkt het moment van ontspanning heel ver uit het zicht.
Aanhoudende stress
Soms blijven zich stressvolle situaties aandienen of zijn we zelf niet goed in staat rust te nemen. De spanning die door stress veroorzaakt wordt, is dan blijvend. Je staat continu onder druk en dat uit zich in verschillende lichte stress-symptomen:
- Een opgejaagd gevoel.
- Piekeren en slaapproblemen, en als gevolg daarvan vermoeidheid.
- Concentratieproblemen, waardoor je slechter presteert en de kwaliteit van je werk afneemt.
- Stemmingswisselingen, waardoor je snel prikkelbaar bent en je sociale contacten eronder lijden.
- Hoofd- en buikpijn of nek- en schouderklachten.
- Een toename in het alcohol- of medicijngebruik om de symptomen tijdelijk te onderdrukken.
Stress verminderen
Herken jij jezelf in deze symptomen? Trek dan direct aan de bel. Het is waarschijnlijk nog niet nodig om professionele hulp te zoeken, maar het is wel belangrijk dat je de bron van de stress zoveel mogelijk wegneemt. Wanneer je dit niet doet, gaat jouw stress hoogstwaarschijnlijk over in overspannenheid of zelfs burn-out.
Ga dus met je baas in gesprek, besteed een groot project uit of neem simpelweg meer tijd voor jezelf. Je gaat jezelf in de toekomst heel erg dankbaar zijn.
Wat is overspannenheid?
Blijft stress te lang aanhouden, dan kan het omslaan in overspannenheid. Dit merken we pas als er iets gebeurt wat we er niet meer bij kunnen hebben. De stressklachten nemen dan in ernst toe en beginnen je functioneren echt in de weg te staan. De emmer loopt letterlijk en figuurlijk over.
Symptomen van overspannenheid zijn:
- Angst– en paniekklachten, hyperventilatie of hartkloppingen
- Neerslachtigheid en plotselinge huilbuien
- Een gevoel van uitputting
- Geheugenproblemen, vergeetachtigheid en verwardheid
- Een overgevoeligheid voor prikkels van buitenaf
- Vreemde lichamelijke klachten, zoals tintelende spieren, een beperkt zicht of oorsuizen
- Een verhoogde bloeddruk
- Darmproblemen
Overspannenheid behandelen
Bij overspannenheid is het duidelijk dat er iets aan de situatie moet veranderen. Het goede nieuws is dat dit ook goed mogelijk is. Overspannenheid is relatief eenvoudig omkeerbaar: zodra je de bron van de stress wegneemt, verdwijnt de overspannenheid vaak al binnen enkele weken. Het is wel verstandig hierbij hulp van een psycholoog te zoeken. Een psycholoog kan je in dit proces begeleiden en je tips geven om ervoor te zorgen dat je te veel stress in de toekomst voorkomt.
Wat is een burn-out?
Blijf je stressklachten of overspannenheid toch negeren, dan is het oppassen geblazen. De overspannenheid gaat dan langzaam over in een burn-out. Wanneer overspannenheid precies eindigt en een burn-out begint, kunnen we niet duidelijk aangeven. Dit komt doordat de klachten en symptomen grotendeels hetzelfde zijn. Wat is het verschil tussen burn-out en overspannen zijn?
Het verschil tussen de twee is de mate van fysieke uitputting van je lichaam. Als je jarenlang je grenzen blijft negeren, zijn al je energiereserves uiteindelijk opgebruikt. Dit kan ernstige gevolgen hebben:
- Een compleet onvermogen de simpelste taken uit te voeren
- Serieuze lichamelijke uitvalverschijnselen
- Extreme overgevoeligheid voor prikkels, zoals door visite, muziek of de televisie
- Gevoelens van faalangst, weinig eigenwaarde en depressie
Als je bovenstaande symptomen ervaart, heb je hoogstwaarschijnlijk een burn-out.
Burn-out genezen
Even bijtanken is in het geval van een burn-out niet meer de oplossing. Een burn-out is niet zomaar omkeerbaar. Sommige mensen met een burn-out moeten daarom meer dan een jaar stoppen met werken. Alhoewel het herstel draait om rust, is deskundige begeleiding door een onafhankelijke psycholoog of bedrijfspsycholoog essentieel.
De burn-out is veroorzaakt door het jarenlang negeren van je eigen grenzen. Je moet zien te achterhalen hoe dit heeft kunnen gebeuren om ervoor te zorgen dat het in de toekomst niet weer gebeurt. In therapie leer je je overtuigingen, gedachten en gedrag te veranderen en jezelf een nieuwe levensstijl aan te meten. Met die nieuwe levensstijl behoud je in de toekomst de controle over je energie en de regie over je leven.
Ervaar je stress? Trek vroegtijdig aan de bel
Ervaar je veel stress? Door stress vroegtijdig aan te pakken, kun je ernstige klachten voorkomen. Leer je eigen grenzen kennen; op het werk, maar ook daarbuiten. Alleen zo kun je stressklachten de baas worden. Onze online psychologen helpen je daar graag bij. Zij zijn gespecialiseerd in het behandelen van stress, overspannenheid en burn-out. Op een laagdrempelige manier helpen wij je bij het realiseren van een minder stressvol (werk)leven!
Veelgestelde vragen over stress, overspannenheid en burn-out
Is stress altijd slecht?
Nee, stress hoeft niet altijd slecht te zijn. Wanneer je een belangrijke presentatie hebt of moet wachten totdat het bod voor jullie droomhuis wordt geaccepteerd, hoeft stress niet slecht te zijn. Echter, wanneer stress een lange tijd aanhoudt, kan het voor negatieve effecten zorgen.
Wat is het verschil tussen burn-out en overspannen?
Het grootste verschil tussen burn-out en overspannen is dat overspannenheid relatief eenvoudig op te lossen is. Door de stressbron weg te nemen, verdwijnen de meeste klachten. Bij een burn-out werkt dit niet zo. Een burn-out ontstaat na een lange periode van stress en is hierdoor niet zo eenvoudig op te lossen. Lees hier meer over de verschillen tussen overspannen en burn-out.
Hoe wordt een burn-out behandeld?
De behandeling van een burn-out bestaat vaak uit rust en het voeren van gesprekken met een psycholoog. Therapie helpt om je klachten beter te begrijpen en te voorkomen in de toekomst.