Heb je regelmatig last van angst- of paniekaanvallen? En ben je bezorgd dat je misschien een angststoornis ontwikkeld? Je bent lang niet de enige. Bijna één op de vijf volwassenen in Nederland heeft momenteel een angststoornis of heeft er één gehad. Angststoornissen komen met name onder adolescenten en jongvolwassenen voor, en meer bij vrouwen dan bij mannen. Angst kan een grote invloed op je functioneren hebben en je leven volledig beheersen.
Wat is een angst- of paniekstoornis?
Angst is een cruciale emotie die ons tegen gevaar beschermt en in sommige gevallen van levensbelang is. Wanneer gevaar dreigt, worden we bang en bereid ons lichaam zich voor op vluchten of vechten. Die voorbereiding gaat gepaard met een verhoogde hartslag, een snellere ademhaling en veel spanning op de spieren. Zo ben je klaar het gevaar op wat voor manier dan ook af te wenden.
Angstklachten
Onder normale omstandigheden is angst vaak van korte duur. Het duurt totdat het gevaar geweken is, of tot het moment dat we inzien dat datgene waar we van geschrokken zijn geen echt gevaar is. We spreken van een angststoornis als angstklachten te lang blijven aanhouden of zonder aantoonbare reden ontstaan. Dit staat al gauw het normaal functioneren in de weg en zorgt voor onnodig lijden.
Paniekaanvallen
Angst kan op bepaalde momenten zo hoog oplopen dat het in paniek omslaat. Zo’n aanval van paniek duurt ongeveer tien minuten en kenmerkt zich door het in rap tempo verergeren van de angstklachten. Mensen met een paniekaanval hebben last van hartkloppingen en hyperventilatie, waardoor ze het idee hebben de controle over het eigen lichaam kwijt te zijn. Dit resulteert in de angst om gek te worden, een hartaanval te krijgen of zelfs dood te gaan.
Symptomen angststoornis
De symptomen van een angststoornis zijn gedeeltelijk psychisch, maar grotendeels lichamelijk. Soms zijn mensen met een angststoornis dan ook bang dat er lichamelijk iets aan de hand is, maar dat is vaak niet het geval.
Lichamelijke symptomen
- duizeligheid of wazig zien
- misselijkheid of buikpijn
- hoofdpijn
- een verdoofd gevoel of tintelende armen, handen en vingers
- stijve, bijna verlamde spieren, trillen, spiertrekkingen of juiste een hoge spierspanning
- hartkloppingen
- kortademigheid, hyperventilatie, benauwdheid of het gevoel hebben te stikken
- vermoeidheid en slaapproblemen
- blozen
- zweten
- een droge keel
Psychische symptomen
- prikkelbaarheid en rusteloosheid
- aanhoudende bezorgdheid en overmatig piekeren
Oorzaken en gevolgen angststoornis
In sommige gevallen is trauma de oorzaak van een angststoornis. Meestal is de angststoornis dan onderdeel van wat we Post Traumatic Stress Syndrome (PTSS) noemen. Hiervoor bestaan specifieke behandelmethoden die gericht zijn op het verwerken van het trauma. In andere gevallen is het vaak onduidelijk hoe een angststoornis precies ontstaat. Vaak spelen meerdere factoren, zoals stress en problemen op emotioneel of relationeel gebied een rol.
De gevolgen van een onbehandelde angststoornis zijn echter groot. Als angst vaak tot paniekaanvallen leidt, ga je bepaalde situaties bijvoorbeeld steeds meer uit de weg. Vaak vermijden mensen met een angststoornis plaatsen waar ze niet snel weg kunnen komen, zoals festivals of concerten, het openbaar vervoer of grote warenhuizen. Het vermijden van dit soort situaties resulteert al gauw in een dwangstoornis, waarbij dwangmatig wordt gecontroleerd of toekomstige situaties mogelijk angst opleveren. Gaat dit je leven in verregaande mate beheersen, dan loop je het risico een depressie te ontwikkelen.
Behandeling angststoornis
Cognitieve gedragstherapie
De meest toegepaste behandeltechniek voor angststoornissen is cognitieve gedragstherapie. In tegenstelling tot rustgevende medicatie, die enkel de symptomen van angst bestrijdt, behandelt cognitieve gedragstherapie de bron van de angst: je gedachten. De therapie gaat ervan uit dat angst niet ‘zomaar’ ontstaat of door een bepaalde situatie getriggerd wordt, maar dat je gedachten (over een bepaalde situatie) de boosdoener zijn.
Mensen met een angststoornis hebben vaak onbewust bepaalde denkpatronen die een angstreactie veroorzaken. Door deze denkpatronen onder de loep te leggen, krijg je er meer grip op. Zo leer je de angstreacties uiteindelijk onder controle te krijgen. In dit praktijk wordt dit geoefend door bewust de confrontatie aan te gaan met situaties die angst oproepen.
Ademhalingsoefeningen
Als je veel last hebt van paniekaanvallen, hyperventilatie en hartkloppingen, dan kan ademhalingstherapie een waardevolle aanvulling op de therapie zijn. Het controleren van je ademhaling vermindert hartkloppingen en heeft zo een positief effect op de lichamelijke component van een paniekaanval.
Bij zo’n 70% van de patiënten heeft therapie bij een psycholoog een positieve uitwerking, waardoor de angststoornis gedeeltelijk of geheel overwonnen wordt. Zo worden ernstige psychische klachten voorkomen en krijg je weer grip op je leven. Vraag hieronder een vrijblijvende kennismaking aan: