Steeds terugkerende hoofdpijn, onverklaarbare darmklachten of continue oververmoeidheid. Een hoop mensen komen bij de huisarts met lichamelijke klachten die niet lichamelijk verklaard kunnen worden. Psychische hulp in de vorm van therapie kan dan onderdeel van het behandelplan worden.
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten
Veel mensen hebben last van lichamelijke klachten waarvoor artsen geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. We spreken dan van ‘somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten’ (SOLK) of ‘psychosomatische klachten’. Opvallend genoeg heeft een kwart van de patiënten met SOLK ook een psychische diagnose.[1]
Veelvoorkomende psychosomatische klachten[2]
- oververmoeidheid
- onverklaarbare spier- of gewrichtspijn in bepaalde lichaamsdelen
- uitval van bepaalde lichaamsdelen
- concentratie- of geheugenproblemen
- oorsuizen
- duizeligheid of evenwichtsproblemen
- buikpijn, maagpijn of misselijkheid
- buikkrampen, prikkelbare darmen, verstopping, diarree of winderigheid
- hoofd-, nek- of rugpijn
- hartkloppingen of pijn op de borst
- benauwdheid
Samenhang lichamelijke en psychische klachten
Dat lichaam en geest nauw met elkaar verbonden zijn wisten we allang. Lichamelijke klachten zijn niet voor niks een belangrijk onderdeel van de diagnosticering van psychische stoornissen. Zo zijn gewichtsverandering, vermoeidheid en traag bewegen lichamelijke criteria voor de diagnose van depressie. Andersom zorgen somatische aandoeningen ook voor psychische klachten, zoals somberheid of angst.[3] In veel gevallen beïnvloeden lichamelijke en psychische klachten elkaar.
Behandeling onverklaarbare lichamelijke klachten
‘Het zit tussen je oren’
Dat psychische klachten een lichamelijke oorzaak kunnen hebben vinden we heel normaal. Logisch, dat lichamelijk ziek zijn je gefrustreerd, angstig, somber of boos kan maken. Andersom zijn we minder snel geneigd de link tussen lichaam en geest te leggen. Als lichamelijke klachten niet somatisch te verklaren zijn, is de conclusie al snel dat het ‘tussen de oren zit’. Dat is echter geen serieuze psychologische verklaring. De klachten worden daarmee gebagatelliseerd. Veel mensen met SOLK voelen zich dan ook niet serieus genomen.
De invloed van gedachten
Dit is onterecht, want je gedachten hebben een grote invloed op je lichamelijke toestand. Daarom ‘loopt het water je al in de mond’ als je alleen maar aan een lekkere maaltijd dénkt. Negatieve gedachten, ongerustheid, stress of angst kunnen op die manier lichamelijke reacties veroorzaken, zoals een verhoogde hartslag of gespannen spieren. Gebeurt dit vaak, dan is het niet meer dan logisch dat je extra moe bent, hoofdpijn krijgt of pijnlijke spieren hebt. Vooral mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, kunnen jaren later ineens onverklaarbare lichamelijke klachten krijgen.[4]
Somatische en psychische zorg
Hoogleraar Psychosomatiek Judith Rosmalen pleit dan ook voor meer besef van de ‘wisselwerking tussen lichamelijke en psychische aspecten’.[5] Lichamelijke klachten, verklaard of onverklaard, verdienen een behandelplan dat zowel het somatische als het psychische aspect van de klachten onderzoekt en aanpakt. Onderzoek wijst uit dat cognitieve gedragstherapie SOLK-klachten aanzienlijk kan verminderen.[6]
‘Niet alleen vanuit medisch oogpunt, maar ook vanuit het behandelperspectief van de patiënt is een onderscheid tussen lichamelijk en psychisch kunstmatig en niet zinvol.’[7]
Online therapie bij lichamelijke klachten
Het is verstandig naar de huisarts te gaan als lichamelijke klachten blijven aanhouden of verergeren, of als er meer klachten bij komen.[8] Kan je huisarts geen lichamelijke oorzaak vinden? Overweeg dan een psychisch hulpverlener in te schakelen. Dat kan ook eenvoudig online. Ook kan therapie je helpen in het dagelijks leven met onverklaarbare lichamelijke klachten om te gaan.
De Online Psycholoog biedt psychologische zorg op maat. Plan voor meer informatie een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek in.
Veel gestelde vragen over therapie bij lichamelijke klachten:
Hoe kom ik van onverklaarbare lichamelijke klachten af?
Onverklaarbare lichamelijke klachten, zoals aanhoudende vermoeidheid, hoofdpijn of buikpijn, kunnen een psychische oorzaak hebben. Onderzoek wijst uit dat cognitieve gedragstherapie onverklaarbare lichamelijke klachten aanzienlijk kan verminderen.
Kunnen lichamelijke klachten een psychische oorzaak hebben?
Lichaam en geest zijn nauw met elkaar verbonden. Lichamelijke klachten zijn daarom een belangrijk onderdeel van de diagnosticering van psychische stoornissen. Andersom zorgen somatische aandoeningen ook voor psychische klachten. Lichamelijke klachten kunnen dus goed een psychische oorzaak hebben.
Hoe worden psychosomatische klachten behandeld?
Voor psychosomatische klachten kan geen lichamelijke oorzaak aangewezen worden. Omdat lichaam en geest elkaar zo sterk beïnvloeden, kan therapie helpen dit soort klachten te verminderen. Vooral cognitieve gedragstherapie blijkt effectief.
Bronnen:
[1] I. A. Arnold (2017). Lichamelijke klachten en psychiatrische stoornissen. In: H. E. der Horst & N. J. Wit (reds.)(2017). Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Bohn Stafleu van Loghum, pp. 51-59.
[2] GGZ inGeest (2020, 9 november). Psycho-somatische klachten. Via: Ggzingeest.nl; N. Broersma (2020, 13 oktober). Meer kennis, minder stigma. Rijksuniversiteit Groningen, via: Rug.nl; Thuisarts (2018, 15 mei). Ik heb onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Via: Thuisarts.nl.
[3] I. A. Arnold (2017). Lichamelijke klachten en psychiatrische stoornissen. In: H. E. der Horst & N. J. Wit (reds.)(2017). Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Bohn Stafleu van Loghum, pp. 51-59.
[4] Thuisarts (2018, 15 mei). Ik heb onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Via: Thuisarts.nl.
[5] N. Broersma (2020, 13 oktober). Meer kennis, minder stigma. Rijksuniversiteit Groningen, via: Rug.nl.
[6] I. A. Arnold (2017). Lichamelijke klachten en psychiatrische stoornissen. In: H. E. der Horst & N. J. Wit (reds.)(2017). Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Bohn Stafleu van Loghum, pp. 51-59.
[7] Idem.
[8] Thuisarts (2018, 15 mei). Ik heb onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK). Via: Thuisarts.nl.