Kan jij je in de kantoortuin ook zo storen aan zwaar ademende, voorbij sloffende of etende collega’s? Voor sommige mensen zijn dit soort geluiden bijna ondragelijk. Ze roepen irritatie, walging en woede op. Aanstellerij? Volgens onderzoek niet.[1] Misofonie, letterlijk ‘haat van geluid’, is sinds 2020 een officieel erkende psychische aandoening.
Wat is misofonie?
Mensen met misofonie zijn overgevoelig voor specifieke geluiden. Deze overgevoeligheid wordt veroorzaakt door het brein en houdt geen verband met andere stoornissen, zoals een obsessief compulsieve stoornis of een posttraumatische stressstoornis.
Symptomen[2]
- irritatie, walging of boosheid door de aanwezigheid of verwachting van bepaalde geluiden
- een verlies aan zelfcontrole en potentieel agressieve uitbarstingen door de boosheid
- bewustzijn van het feit dat de boosheid excessief en buitenproportioneel is
- het vermijden van situaties die misofonie oproepen
- problemen in het dagelijks leven door de walging, de boosheid en het vermijdingsgedrag
Misofonie is een aantoonbare, psychische aandoening
Psychiater Nienke Vulink doet al sinds 2009 onderzoek naar patiënten met een overgevoeligheid voor bepaalde geluiden. De benaming ‘misofonie’ bestaat al langer, maar de klachten werden nooit eerder met officiële psychische aandoeningen in verband gebracht. Daar is door het onderzoek van Vulink verandering in gekomen. Ze kreeg er in september 2020 de Ig Nobelprijs voor.[3]
Misofonie zichtbaar in hersenscans
Bij mensen met misofonie draaien bepaalde hersengebieden – de gebieden die normaal gesproken actief zijn als we iets uit de omgeving opmerken – overuren. Een van die gebieden is de insula, een gebied dat geactiveerd wordt bij walging. Bij misofonie krijgen geluiden in de hersenen dus een negatieve associatie.[4]
Behandeling van misofonie
Misofonie openbaart zich vaak al in de kindertijd.[5] Veel patiënten hebben er dus al jaren last van. En dat kan verregaande gevolgen hebben voor het dagelijks functioneren.[6] Psychiater Arjen Schröder, die in 2018 onder begeleiding van Vulink op dit onderwerp promoveerde,[7] onderzocht daarom hoe misofonie met behulp van cognitieve gedragstherapie behandeld kan worden. Zijn aanpak bestaat uit vier technieken:[8]
- ontspanningsoefeningen: leren de lichamelijke spanning onder controle te houden
- taakconcentratieoefeningen: leren op iets anders dan de misofonische geluiden te focussen
- stimulusmanipulatie: triggers manipuleren door de toonhoogte of het ritme ervan op een computer te veranderen
- contraconditionering: leren andere, positieve associaties met de misofonische geluiden te maken
Schröders aanpak is effectief gebleken. 48% van de onderzochte patiënten wist hun misofonie tot een milde variant terug te brengen. Dit betekent dat zij er in het dagelijks leven weinig last meer van hebben en dat vermijdingsgedrag minimaal is.[9]
Veel gestelde vragen over misofonie:
Wat is misofonie?
Misofonie is een overgevoeligheid voor bepaalde geluiden. Het horen van die geluiden roept irritatie, walging en boosheid op. De symptomen kunnen zo ernstig zijn dat patiënten bepaalde situaties gaan vermijden. Het dagelijks functioneren wordt daardoor ernstig beperkt.
Wat is de oorzaak van misofonie?
Bij mensen met misofonie zijn bepaalde hersengebieden bij het horen van geluiden actiever dan bij andere mensen. Ook het hersengebied dat betrokken is bij walging, de insula, wordt geactiveerd. Hierdoor ontstaat een negatieve associatie met bepaalde geluiden.
Is misofonie een stoornis?
Sinds 2020 is misofonie met dank aan psychiater Nienke Vulink officieel erkend als psychische stoornis. Vulink doet sinds 2009 onderzoek naar misofonie en ontving de Ig Nobelprijs voor haar werk. Er bestaat inmiddels ook een effectieve behandeling voor misofonie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van technieken uit de cognitieve gedragstherapie.
Bronnen:
[1] A. E. Schröder (2018). Soundbites: Diagnosis, Neural Mechanisms and Treatment of Misophonia. Universiteit van Amsterdam (proefschrift). Via. Uva.nl.
[2] A. E. Schröder, N. C. Vulink, & D. A. Denys (2013). ‘Misophonia: diagnostic criteria for a new psychiatric disorder’, PLoS One 8)1, e54706. Via. Journals.plos.org.
[3] Nu.nl (2020, september 20). Misofonie: Sommige mensen worden woest bij het horen van bepaalde geluiden. Via: Nu.nl.
[4] Nu.nl (2020, 26 februari). Waarom geluiden van collega’s soms zo irritant zijn (en wat je eraan doet). Via: Nu.nl; M. Hoebe (2018, 22 maart). UvA-promovendus vindt mogelijke oplossing voor walging bij geluiden. Via Folia.nl; A. E. Schröder (2018). Soundbites: Diagnosis, Neural Mechanisms and Treatment of Misophonia. Universiteit van Amsterdam (proefschrift). Via. Uva.nl.
[5] Nu.nl (2020, 20 september). Misofonie: Sommige mensen worden woest bij het horen van bepaalde geluiden. Via: Nu.nl.
[6] A. E. Schröder & S. Mulder (2018, 25 april). Cgt effectief bij misofonie. Via: Vgct.nl.
[7] Schröders proefschrift is online inzichtelijk, zie: A. E. Schröder (2018). Soundbites: Diagnosis, Neural Mechanisms and Treatment of Misophonia. Universiteit van Amsterdam (proefschrift). Via. Uva.nl.
[8] A. E. Schröder, N. C. Vulink, A. J. van Loon, & D. A. Denys (2017). ‘Cognitive behavioral therapy is effective in misophonia: An open trial’, Journal of Affective Disorders 217, pp. 289-294. Via: Sciencedirect.com.
[9] A. E. Schröder, N. C. Vulink, A. J. van Loon, & D. A. Denys (2017). ‘Cognitive behavioral therapy is effective in misophonia: An open trial’, Journal of Affective Disorders 217, pp. 289-294. Via: Sciencedirect.com.