Je hoort het steeds vaker: ‘Ik ben overprikkeld’. Je hebt het ongetwijfeld ook wel eens zelf gemaakt. Misschien in een drukke winkel waar alles en iedereen op je af komt. Of tijdens een druk weekend waarin je van hot naar her reist. Al deze prikkels om je heen kunnen zijn tol eisen; en dat noemen we overprikkeling.
Iedereen is wel eens overprikkeld; dit is helemaal niet gek. Maar sommigen hebben er net wat vaker last van dan anderen. Het kan zijn dat je last hebt van chronische overprikkeling. In dat geval krijgt je brein continu te veel prikkels binnen dan het kan verwerken. En dit kan voor vervelende klachten zorgen.
In dit artikel ontdek je wat overprikkeling precies is, hoe je het kunt herkennen en wat je er precies tegen kunt doen.
Wat is overprikkeling?
In het dagelijks leven krijgen we te maken met onwijs veel prikkels. Dit zijn als het ware kleine stukjes informatie die je ziet, hoort, ruikt, voelt en proeft. Je gebruikt hier dus al je zintuigen voor. Deze prikkels worden razendsnel door jouw brein verwerkt, maar soms lukt dit niet meer.
Wanneer je brein de prikkels niet meer kan verwerken, spreken we van overprikkeling. De een heeft hier sneller last van dan de ander. Je kunt bijvoorbeeld extra gevoelig worden voor prikkels als je overspannen bent, een burn-out hebt of gediagnosticeerd bent met autisme of adhd.
Wanneer raak ik overprikkeld?
Wanneer je overprikkeld raakt, is voor iedereen anders. In een drukke winkelstraat of tijdens een druk weekend kan je brein het lastiger vinden om alle prikkels te verwerken. Maar ook op een gewone dag kan iemand overprikkeld raken. Dit heeft namelijk alles te maken met hoe jouw brein de prikkels verwerkt.
Het kan zo zijn dat je brein de prikkels niet goed kan filteren, waardoor je vaak te veel prikkels binnenkrijgt. Maar ook komt het voor dat je hersenen geen onderscheid kunnen maken tussen hoofd- en bijzaken. Hierdoor luister je bijvoorbeeld niet alleen naar iets wat iemand zegt, maar ook naar achtergrondgeluiden zoals het getik van een klok. Op deze manier krijg je meer prikkels binnen dan eigenlijk nodig is.
Overprikkeling kan bij iedereen voorkomen, maar sommige mensen hebben er meer last van, zoals mensen met hersenletsel, burn-out, adhd of autisme. Maar ook als je hoogsensitief bent komen prikkels harder bij je binnen, wij bieden daarom ook HSP therapie aan.
Signalen van overprikkeling
Vanaf de buitenkant kun je niet zien of iemand overprikkeld is. Maar van binnen merk je het natuurlijk wel. Het kan niet zoveel kwaad als je een keertje overprikkeld bent, maar wanneer dit lang aanhoudt of vaak voorkomt, kan het wel degelijk voor vervelende klachten zorgen.
Dit zijn signalen van overprikkeling
- Lichamelijke signalen
Hoofdpijn, hoge hartslag, spierspanning, vermoeidheid, slaapproblemen, maag- en darmklachten en moeilijker uit je woorden komen.
- Emotionele reacties
Prikkelbaarheid, emotionele uitputting, sneller huilen
- Gedragsverandering
Sociale interacties vermijden, je hebt tijd nodig om bij te komen; hierdoor moet je afspraken afzeggen of dagen thuisblijven.
Wanneer je een lange tijd overprikkeld bent, kunnen de klachten aanhouden of erger worden. Zo kun je bijvoorbeeld slaapproblemen ontwikkelen of zelfs in een depressie of burn-out terechtkomen.
Tips bij overprikkeling
Wanneer je soms overprikkeld raakt, kan het helpen om rustmomenten in te plannen. Neem voldoende rust en ga op zoek naar de oorzaak van de overprikkeling. Dit kan je helpen bij het beter begrijpen van jouw brein en lichaam.
Wanneer je vaak of langdurig last hebt van overprikkeling, spreken we van chronische overprikkeling. Om dit op te lossen is er meer dan alleen rust nodig. Wanneer je lang rondloopt met klachten, kan dit serieuze gevolgen hebben. Spreek met een psycholoog en kom erachter hoe jij om kunt gaan met overprikkeling en hoe je het in de toekomst kunt voorkomen.
Veel gestelde vragen over overprikkeling:
Wat veroorzaakt overprikkeling?
Overprikkeling kan worden veroorzaakt door veel verschillende factoren. Zo kun je overprikkeld zijn door stress, angst of het nemen van te weinig rust, maar ook als je te veel hooi op je vork hebt genomen kun je overprikkeld raken. Daarnaast kunnen sommige aandoeningen, zoals autisme, burn-out en adhd bijdragen aan overprikkeling.
Hoe lang duurt overprikkeling?
In sommige gevallen kan overprikkeling kort duren, bijvoorbeeld als het een reactie is op een stressvolle situatie. Bij chronische overprikkeling kun je langdurig last hebben van bijbehorende klachten.
Kan ik hulp zoeken als ik vaak overprikkeld ben?
Ja, wanneer je veel last hebt van overprikkeling is het goed om hulp te zoeken. Samen met een psycholoog ga je op zoek naar de oorzaak ervan en leer je manieren om er beter mee om te gaan. Je kunt altijd bij een van onze online psychologen terecht.