Je piekert heel veel over je werk, studie of je gezondheid. Je ligt er nachtenlang van wakker, en dit terwijl er eigenlijk helemaal niets met je aan de hand is. Alles gaat goed op je werk of school en je bent kerngezond. Waarom maak je je dan zo’n zorgen? Het kan zijn dat je een gegeneraliseerde angststoornis hebt. Dit wordt ook wel een piekerstoornis genoemd en komt voor bij zo’n 2% van de volwassenen in Nederland. [1]
Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?
Er zijn verschillende soorten angststoornissen opgenomen in het DSM-5 handboek, een daarvan is de gegeneraliseerde angststoornis (GAS). Dit wordt ook wel piekerstoornis genoemd omdat je enorm veel aan het piekeren bent.
Iedereen ligt wel eens te piekeren in bed, maar als je een gegeneraliseerde angststoornis hebt, pieker je heel veel over dagelijkse onderwerpen. Dit kunnen zorgen zijn over werk, studie, geld, familie of relaties. De hoeveelheid zorgen die je maakt, staat echter niet in verhouding tot hoe de situatie echt is. Er hoeft dus helemaal niets aan de hand te zijn in je leven, maar toch ben je altijd aan het piekeren.
Door deze piekergedachten zit je niet lekker in je vel. Je bent bang en denkt dat er ieder moment iets ergs kan gebeuren, met jezelf of met je naasten. Hierdoor ervaar je veel stress en ontstaan er andere klachten, zoals slaapproblemen of hoofdpijn.
Oorzaken piekerstoornis
Hoe ontstaat een gegeneraliseerde angststoornis? Is het erfelijk of ontstaat het door eerdere ervaringen? Dit zijn hele goede vragen. Echter, hoe een piekerstoornis precies ontstaat, is niet duidelijk. Uit onderzoek is gebleken dat GAS voor een derde deel erfelijk is. Toch hoef je geen angststoornis te ontwikkelen wanneer het in je familie voorkomt.
Er spelen meerdere factoren een rol bij het ontwikkelen van een piekerstoornis, waaronder:
- Erfelijkheid; als er angststoornissen voorkomen in de familie
- Overbezorgdheid van ouders
- Persoonlijkheidskenmerken, zoals het lastig vinden om om hulp te vragen
- Het meemaken van een traumatische gebeurtenis, zoals een overlijden in de familie of ongeluk
Symptomen gegeneraliseerde angststoornis
Het kan lastig zijn om een gegeneraliseerde angststoornis te herkennen. Dit komt omdat je denkt dat piekeren normaal is. Dit is in sommige gevallen ook zo, maar bij een piekerstoornis ervaar je meer dan 6 maanden angst en bezorgdheid over dagelijkse dingen. Deze hoeveelheid zorgen maken zonder reden is niet gewoon en heeft een grote impact op je leven.
Dit zijn psychische symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis:
- Je bent urenlang aan het piekeren
- Je ligt nachtenlang wakker
- Je kunt je niet meer goed concentreren
- Je hoofd staat altijd aan
- Je kunt je spieren niet ontspannen
- Je kunt niet slapen omdat je aan het piekeren bent
- Je zit minder lekker in je vel
- Je hebt last van paniekaanvallen
Een piekerstoornis geeft ook lichamelijke klachten, zoals:
- Je bent heel moe
- Je spieren doen zeer
- Je slaapt niet goed
- Je hebt hoofdpijn
- Je ervaart hartkloppingen
Wat doet GAS met je leven?
GAS lijkt in het begin onschuldig, maar het heeft een grote impact op je dagelijkse leven. Je bent de hele dag aan het piekeren. Hierdoor heb je geen energie meer voor andere dingen. Ook slaap je slecht omdat je in bed alleen maar aan het nadenken bent. De vermoeidheid, slecht slapen en piekergedachten zorgen ervoor dat je in een negatieve spiraal terechtkomt. En het is lastig om hier weer uit te komen.
Na een tijdje ga je bepaalde situaties vermijden. Zo durf je bijvoorbeeld niet meer naar het werk te gaan omdat je bang bent om fouten te maken. Of wil je niet meer met het openbaar vervoer omdat je bang bent een ongeluk te krijgen. Sommige mensen met GAS durven helemaal de deur niet meer uit. Ook zijn er lichamelijke gevolgen. Zo hebben mensen met GAS vaak buikpijn en hoofdpijn.
Hoe ziet de behandeling eruit?
Een gegeneraliseerde angststoornis heeft grote gevolgen op iemands leven. Helaas gaat deze stoornis vaak niet vanzelf weg. Een behandeling bij een psycholoog helpt bij het verminderen van angstklachten.
Cognitieve gedragstherapie
De behandeling van GAS bestaat vaak uit cognitieve gedragstherapie. Tijdens deze vorm van therapie leer je negatieve gedachten vervangen door meer realistische gedachten. Dus denk je bijvoorbeeld: ‘Als ik een fout maak op het werk, denkt iedereen dat ik waardeloos ben,’ dan helpt CGT om deze gedachte te vervangen door: ‘Iedereen maakt wel eens fouten, het betekent niet dat ik niet goed genoeg ben.’
Dit is maar een simpel voorbeeld, maar op deze manier leer je om je angstige gedachten los te laten en de situatie op een andere manier te bekijken.
Tips om ermee om te gaan
Naast een behandeling bij een psycholoog kun je zelf aan de slag met het verminderen van je piekergedachten. Onthoud dat je het echt niet alleen hoeft te doen, en er altijd mensen in je omgeving zijn die je willen helpen.
- Praten: veel mensen met een angststoornis vinden het lastig om over hun gevoelens te praten. Toch kan het delen van je gedachten opluchten. Je vrienden en familie zijn er om je te steunen. Ook kun je op je werk of school aangeven waar je mee zit.
- Vaste tijden om te piekeren: hoewel dit erg lastig lijkt, is het goed om te proberen om het piekeren te beperken tot een vaste tijd. Plan bijvoorbeeld iedere dag 30 minuten in waarin je bewust piekert.
- Ontspannen: bij GAS staat je hoofd en lichaam vaak de hele tijd aan. Zorg er daarom voor dat je genoeg ontspant. Doe iets wat je leuk vindt of probeer mindfulness of meditatie. Laat je gedachten eventjes helemaal los.
- Creëer een routine: door een vaste routine te creëren waarbij je goed slaapt, voldoende beweegt en gezond eet, zit je vaak al een stuk lekkerder in je vel.
Laagdrempelige hulp bij angst door De Online Psycholoog
Herken je de symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis? Of ken je iemand in je omgeving die aan de beschrijving voldoet? Piekeren is enorm vermoeiend, maar met de juiste behandeling kun je jouw symptomen verminderen.
Heb je behoefte aan hulp, maar wil je liever niet naar de huisarts? Praat dan met een van onze psychologen. Wij bieden iedereen hulp op maat waardoor je een volledig gepersonaliseerde behandeling krijgt. Neem contact op of stel al je vragen tijdens een gratis 1e gesprek.
Veel gestelde vragen over gegeneraliseerde angststoornis
Hoe lang duurt het herstel van een gegeneraliseerde angststoornis?
Volgens onderzoek herstelt de helft van de mensen met een angststoornis binnen 7.5 maanden. Gemiddeld duurt het herstel 15 maanden. [2] Om het herstel te versnellen, is het belangrijk om zo snel mogelijk aan de bel te trekken.
Hoe weet ik of ik overmatig pieker?
We spreken over overmatig piekeren of een piekerstoornis wanneer je langer dan 6 maanden bezorgd bent over dagelijkse dingen. Je probeert te stoppen met piekeren, maar het lukt je niet. Uiteindelijk heeft het invloed op je leven en ga je bijvoorbeeld niet meer naar school of werk.
Kan een gegeneraliseerde angststoornis vanzelf overgaan?
Een angststoornis gaat in de meeste gevallen niet vanzelf over. Met de juiste behandeling kunnen je klachten verminderen en soms helemaal verdwijnen.
Bronnen:
[1]Wij Zijn Mind. (z.d.). Gegeneraliseerde angststoornis. https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/gegeneraliseerde-angststoornis
[2] Trimbos-instituut. (november, 2020.). Angststoornis houdt langer aan dan depressie. https://www.trimbos.nl/actueel/nieuws/angststoornis-houdt-langer-aan-dan-depressie/#
Thuisarts. (z.d.). Angst- en piekerstoornis. https://www.thuisarts.nl/angst-en-piekerstoornis