Rouwen is voor iedereen anders. De een ervaart het heel anders dan de ander. Best wel logisch, want ieder persoon is uniek en gaat hierdoor op een eigen manier met verlies om. Toch zien onderzoekers dat bepaalde emoties vaak voorkomen na een verlies. Psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft vijf verschillende fases van rouw geïdentificeerd. Maar welke fases van rouw zijn er precies?
In de praktijk is het rouwproces voor iedereen anders. Maar de vijf stadia van Elisabeth kunnen wel een klein beetje houvast bieden en je laten zien hoe een rouwproces er ongeveer uitziet. [1]
Welke fases van rouw zijn er?
Hieronder delen we de vijf verschillende fases van rouw. Het is goed om te weten dat je deze vijf stadia niet allemaal hoeft te doorlopen, en zeker niet in dezelfde volgorde. Je kunt het nooit goed of fout doen. Het is jouw proces.
Fase 1: Ontkenning
Volgens Elisabeth is ontkenning vaak de eerste fase van rouw. Je kunt het letterlijk niet geloven dat iemand is overleden. Dit is een soort van zelfbescherming of afweermechanisme van je brein. Door het nieuws niet te geloven, geef je je brein tijd om het verlies niet in één keer te hoeven verwerken.
Fase 2: Woede
De tweede fase bestaat vaak uit woede of protest. Het is afhankelijk van de situatie of je deze gevoelens ervaart. Als je het nieuws eenmaal een beetje hebt laten bezinken, is er niet alleen ruimte voor verdriet, maar ook voor boosheid. Waarom is dit gebeurd? En hoe kon dit gebeuren? Je reageert de woede vaak af op iemand; dit kan degene zijn die in jouw ogen de boosdoener is, maar ook iemand die er niets mee te maken heeft, zoals je zus of een collega.
Fase 3: Onderhandeling
Het is voor heel veel mensen lastig om hun verdriet echt onder ogen te komen. We doen er dan ook veel aan om de pijn niet volledig toe te laten. We gaan onderhandelen en willen de strijd aan gaan. Zo wil je bijvoorbeeld iemand de schuld geven. En als dit niet mogelijk is, ga je doelen aan jezelf stellen. Zo wil je bijvoorbeeld opeens stoppen met roken of op wereldreis gaan. Je leven veranderen is een goede afleidingsmanoeuvre.
Fase 4: Depressie
Pas als we beseffen wat er eigenlijk gebeurt is en dat diegene nooit meer terugkomt, begint de rouwverwerking pas echt. Het is heel lastig om de situatie te accepteren. Je voelt je machteloos en er is eindelijk ruimte voor verdriet. Iemand kan zich depressief voelen en verliest zijn of haar interesse in leuke dingen.
Fase 5: Aanvaarding
Na verloop van tijd kan je in de aanvaarding fase belanden. Het lukt je om de situatie te accepteren. Je hebt het verlies een plekje gegeven. Dit betekent niet dat je diegene niet meer mist, maar je hebt je leven grotendeels weer opgepakt. Natuurlijk voel je je af en toe nog wel verdrietig of boos; dit is ook heel normaal en hoort bij het rouwproces.
Hulp nodig bij rouwverwerking?
Omgaan met verlies is heel moeilijk. Wees lief voor jezelf en neem de tijd. Heb je het gevoel dat je in een fase van rouw blijft hangen? Of heb je behoefte om met iemand te praten over jouw gevoelens? Schaam je niet en neem contact op met een van onze psychologen. Zij helpen je het verdriet een plekje te geven.
Veelgestelde vragen over welke fases van rouw er zijn
Moet ik alle rouwstadia doorlopen?
Nee, dit hoeft helemaal niet. Rouw is voor iedereen anders. Het kan dus zo zijn dat je alle 5 stadia of juist maar één of twee fases doorloopt. Bovendien verschilt ook de volgorde per persoon.
Hoe lang duurt elke fase van rouw?
Niemand weet hoe lang elke fase van rouw duurt, dit is namelijk per persoon anders. Sommige mensen ervaren een bepaalde fase heel erg kort, terwijl anderen er lang in vast blijven zitten.
Kun je vastzitten in een fase?
Ja, soms gaat rouw niet vanzelf over en blijf je hangen in een bepaalde fase. Gun jezelf de tijd om te rouwen en wees niet te hard voor jezelf. Voel je je na lange tijd nog steeds hetzelfde? Denk dan aan hulp van een psycholoog bij rouwverwerking.
Bronnen:
[1] Voor de introductie van de vijf stadia, zie: Kübler-Ross, E. & Kessler, D. (2021, 1972). Life Lessons: Two Experts on Death and Dying Teach Us About the Mysteries of Life and Living. Touchstone. De theorie is verder uitgewerkt in: Kübler-Ross, E. (2014, 2005). On Grief and Grieving: Finding the Meaning of Grief Through the Five Stages of Loss. Scribner.